Kuchnia i Enoturystyka

Kuchnia turecka proponuje szeroki wachlarz możliwości, począwszy od ulicznych sprzedawców, przez budki z fast foodem, skromne restauracje, restauracje rybne, lokanty a po ekskluzywne restauracje. Od Gazientepe - kulinarnej stolicy na wschodzie Turcji, aż do kuchni wybrzeża opartej szczególnie na rybach, owocach morza i warzywach w każdej części kraju możemy byś miło zaskoczeni kulinarnymi odkryciami. Chcąc spróbować domowej kuchni, takiej od prawdziwej tureckiej gospodyni, koniecznie wybierz się do "lokanty". Tutaj dopiero poznasz prawdziwą kuchnię turecką. Lokanty serwują zimne przystawki, dania obiadowe w dużej mierze na bazie warzyw i oliwy z oliwek oraz domowe desery. Najprościej porównać lokantę do polskich barów mlecznych. Przy kilkudziesięciodaniowym bufecie należy wskazać dania i nakładaną ilość; nikogo nie zdziwi jeśli wybierzemy kilka dań obiadowych w małych porcjach na kilku talerzach. Jeżeli lubisz dobrze zjeść i jesteś ciekawy kuchni tureckiej koniecznie dowiedz się, gdzie znajduje się domowa lokanta. 

W każdym większym i mniejszym mieście, w centrum czy na zbiegu głównych ulic można spotkać czerwone budki wypełnione od samego rana świeżym pieczywem. Co ciekawe w większości miast nazywają się one "simitci" co oznacza sprzedawcę obwarzanków, a jedynie w Izmirze ten obwarzanek nazywa się gevrek stąd izmirska nazwa budki "gevrekci". Oprócz obwarzanków w asortymencie budki znajdują się tzw. "poğaça" - drożdżowe bułeczki z różnymi dodatkami np. z żółtym serem, z białym serem, mięsem mielonym, ziemniakami, oliwkami itd. oraz "kumru" - przypomina kanapkę, jest wykonana z ciasta półdrożdżowego podawana z różnymi gatunkami sera, solidnym plastrem pomidora i koniecznie z kawałkiem zielonej papryki. Warto uściślić, że to samo "kumru" w barach szybkiej obsługi jest serwowane z różnymi rodzajami podsmażanych kiebłas i serwowane z kiszonkami i ostrymi papryczkami. Popisowym wypiekiem tylko w samym Izmirze jest "boyoz" - bułka z ciasta typu "yufka" - kilka warstw lekkiego, bardzo cieńkiego ciasta. Nie można być w Izmirze i nie spróbować "boyoz" od "gevrekci".   

Turcy uwielbiają uliczne jedzenie, na każdym kroku możemy znaleźć małe stragany czy wózki z przekąskami lub nawet całym daniem obiadowym. W zależności od pory roku na ulicach i w parkach dużych miast pojawiają się sprzedawcy kukurydzy, słonecznika, waty cukrowej, prażonych na maleńkim palenisku kasztanów. Oczywiście do fast foodów należą durum kebab, bułka z kotlecikami mielonymi "köfte", "kumru" półdrożdżowa bułka z różnym rodzajem wędlin, "kumpir" - nadziewany ziemniak. Nieodzownym elementem krajobrazu nadmorskiego są małe łódki, na któych można kupić tzw. "balık ekmek". Świeżo złowiona ryba, głównie sardynki albo makrele, przyprawione i grilowane od razu na łodzi serwowane w bułce z cebulą, sałatą, skropione cytryną jedzone najczęściej bezpośrednio na łodzi.  Bardzo prosty pomysł, któy pojawił się już w XIX wieku w Istanbule potrafi zachwycić każdego, bo nie ma lepszej kolacji w przystani niż "balık ekmek" przy zachodzie słońca. 

Turcja podobnie jak inne kraje w basenie Morza Śródziemnego słynie z uprawy winogron i produkcji wina. Jedną z bardziej znanych winiarni jest Kavaklidere. Część z prawie 650 hektarów winnic znajduje się w okolicach Ankary, części w Kapadocji, a ponad 1/3 na wybrzeżu egejskim w okolicach Manisy pod nazwą Pendore. Wina pochodzące z tej winnicy możemy nabyć w każdym dobrym sklepie, jednak istnieją również mniejsze winnice i bardziej kameralne winiarnie, gdzie możemy skosztować bardzo dobrych win białych i czerwonych, w większości wytrawnych i półwytrawnych takich szczepów jak: Merlot, Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Nero d' Avola. Winnice na wzgórzach Izmiru czy w okolicach Urli i Torbali gwarantują przytulną, kameralną atmosferę pośród winorośli a przynależące do nich restaracje rozpieszczają podniebienie kuchnią śródziemnomorską. Jesli jesteś miłośnikiem wina i dobrej kuchni winnice wybrzeża egejskiego muszą znaleźć się w twoich kolejnych planach wyjazdowych. 

Oliwa z oliwek jest nieodłącznym elementem kuchni tureckiej, zwłaszcza na wybrzeżu egejskim. Prawie żadna przystawka tzw. "meze" nie może się obyć bez polania jej obficie oliwą z oliwek, a tureckie śniadania to w pierwszej linii oliwki zielone i czarne. Muzeum Oliwy w okolicach Urli to największe muzeum tego typu na świecie. Pomysł założenia muzeum oliwy pojawił się już 2002 roku u właściciela dr. Leventa Köstema i historyka Aliego Ertana İplikçiego i wtedy to zaczeli  pozyskiwanie historycznych eksponatów, natomiast samo otwarcie przypadło na listopad 2017 roku. Muzeum jest położone w przepięknej, spokojnej okolicy i otoczone arboretum w ilości 500 oliwkowych drzew. Prezentując całe systemy tłoczenia oliwy, elementy wyposażenia produkcji i przechowywania oraz historię sięgającą 4 tysięcy lat aż do czasów współczesnych, muzeum ma na celu przede wszystkim funkcję edukacyjną, w tym organizowanie warsztatów. Dla smakoszy istnieje możliwość kupna oliwy oraz jej degustacji w przynależącej do muzeum restauracji, w której z pewnością nie zabraknie "meze".  

Tureckie śniadanie to kulinarna wizytówka Turków, a w ich opini najważniejszy posiłek dnia, który można celebrować do późnych godzin południowych, sączą przy tym typową çay, sok ze świeżych pomarańczy lub owoców granatów, prowadząc długie rozmowy i od czasu do czasu co chwila coś podrgryzając. "Kahvaltı", a jeszcze lepiej "serpme kahvaltı" czyli bogatsze,  czy już najlepiej "köy kahvaltı" - wiejskie śniadanie z gwarancją produktów bio, to urozmaicone śniadanie serwowane na maleńkich podstawkach. Podstawą tureckiego śniadania są oliwki, różnego gatunku sery, pomidory, ogórki, zielenina, czasem papryka, świeże masło i kaymak z miodem, różnego rodzaju przetwory owocowe, jajecznica z popularną, bardzo aromatyczną kiełbasą "sucuk" lub "menemem" czyli jajecznica z pomidorami, papryką i cebulą. W zależności od rejonu mogą być podawane różne pasty i przekąski np. młode ziemniaczki z oliwą, smażone bakłażany i papryka na jogurcie, "şakşuka" lub "çemen" czyli pasta pomidorowa z dodatkiem przypraw i orzechów. Będąc w Turcji nie przegap możliwości skosztowania tradycyjnego, wiejskiego "kahvaltı". 

Turcy zawdzięczają kawę 2 syryjskim kupcom, którzy w XV wieku przywieźli ją do Istanbułu. Tradycyjny sposób przyrządzania kawy, w małych filiżankach, ze świeżo zmielonych ziaren, pażonych powoli w gorącym piasku jest nielada atrakcją i daje charakterystyczny niepowtarzalny smakiem. Takiej kawy możemy napić się np. w Şirince czy na Kemeraltı w centrum Izmiru. W niektórych sklepach, na ogół tych z przyprawami bądź orzechami można kupić na wagę świeżo na miejscu mieloną kawę, jej zapach roznosi się na całą ulicę, więc łatwo ją znaleźć. Nieodzowną częścią pażenia kawy po turecku jest również tradycja wróżenia z fusów i choć żaden Turek w te wróżby nie wierzy, zawsze jest to miły element urozmaicenia towarzyskich rozmów. Tradycja pażenia i picia kawy w Turcji jest od kilku lat wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.  

Bez wątpienia kebab jest najbardziej znanym daniem tureckiej kuchni. Każdy rejon ma przynajmniej jeden rodzaj tradycyjnego kebaba co sprawia, że w całym kraju wyróżniamy 102 rodzaje. W Turcji największą popularność zyskał "adana kebab" i jego mniej pikantna wersja "urfa kebab", które powinny być przyrządzone z ręcznie siekanego mięsa. "Döner kebab" to kebeb znany również w Europie, słowo "döner" oznacza okręcać, mowa tu o mięsie opiekanym na pionowym ruszcie. Natomiast na poziomym ruszcie jest przygotowywane mięso do "çağ kebab", którego długie plastry są nabijane na szaszłyk i jeszcze dodatkowo grilowane. "Işkender kebab" pochodzi z  Bursy mimo, że często mylnie jest przypisywany Izmirowi, jest to mięso z rusztu pionowego, serwowane na kawałkach chleba pide z sosem pomidorowym i jogurtem. Kebab to nie tylko mięso grilowane to także danie podobne do znanych nam gulaszy np."Tas kebab" to duszone kawałki wołowiny, marchewki i ziemniaków w sosie pomidorowym. Kebaby są podawane z sałatą, grilowanymi warzywami, chlebem pide lub lavas. Prawdziwego kebaba zjesz tylko w Turcji.